De Nederlandse vastgoedmarkt is volop in beweging. In steden als Rotterdam, Amsterdam en Utrecht worden ambitieuze bouwprojecten aangekondigd die niet alleen het stadsbeeld, maar ook de vastgoedmarkt moeten vernieuwen. Het project RISE in Rotterdam, met de toekomstige hoogste wolkenkrabber van Nederland (275 m), en de renovatie van Utrecht Central Plaza zijn slechts twee voorbeelden van ontwikkelingen die de komende jaren het stedelijke landschap zullen bepalen. Maar deze vooruitgang roept ook vragen op: bouwen we effectief voor de toekomst, of lopen we vast in korte termijn-oplossingen?

Nederland kampt met een structureel tekort aan woningen (331.000) Toch blijkt dat de oplossing niet zo simpel is als ‘meer bouwen.’ Gemeenten en ontwikkelaars staan voor ingewikkelde afwegingen tussen het behouden, transformeren of vervangen van bestaande gebouwen. Herontwikkeling van locaties zoals Hoog Catharijne toont aan dat er kansen liggen in verduurzaming van bestaande panden. Maar experts als prof. Dirk Brounen en Coen van Oostrom (Ceo, Edge) wijzen erop dat de impact van zulke projecten vaak beperkt blijft: veel gebouwen zijn technisch en economisch niet geschikt om écht toekomstbestendig te worden.

Daar komt bij dat de besluitvorming over nieuwe projecten vaak jarenlang duurt. Het project RISE in Rotterdam, onderdeel van de herontwikkeling van het Hofplein, wacht bijvoorbeeld nog op een definitief besluit van de gemeenteraad. Dit vertraagt niet alleen de oplevering van broodnodige woningen, maar brengt ook onzekerheid met zich mee over de haalbaarheid van grote duurzaamheidsambities.

Een andere oplossing is het vaker inzetten van de sloopkogel. Volgens sommige architecten als Bjarne Mastenbroek (SeARCH) en planoloog Friso de Zeeuw (TU Delft) kan het slopen van verouderde gebouwen ruimte creëren voor innovatieve bouwprojecten die beter aansluiten bij moderne eisen op het gebied van duurzaamheid en efficiëntie. Critici als Elphi Nelissen (TU Eindhoven) wijzen echter op de hoge milieukosten van sloop en nieuwbouw, en pleiten voor een meer circulaire benadering van bouwmaterialen.

Wat duidelijk is, is dat de vastgoedsector en de overheid samen moeten werken aan een heldere langetermijnvisie. De woningnood vraagt om snelle actie, maar zonder oog voor duurzaamheid en leefbaarheid dreigt nieuwbouw slechts een tijdelijk antwoord te zijn op een structureel probleem.

De vraag blijft: hoe kunnen we versnellen zonder kwaliteit en duurzaamheid uit het oog te verliezen? Dat wordt de grootste uitdaging voor de komende jaren.

Deze column is geschreven door Sebastiaan Roggeveen, journalist bij Vastgoeddata